Thierry Jonquet - Tarantula

Ο Thierry Jonquet ήταν ένας Γάλλος συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων με πολιτικές διαστάσεις. Το πιο γνωστό βιβλίο του εκτός Γαλλίας, είναι το Mygale ή αλλιώς Tarantula. Mygale είναι ο τίτλος της γαλλικής και αμερικάνικης έκδοσης, ενώ Tarantula ο τίτλος της βρετανικής. Στα ελληνικά, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο Μυγαλή, η δηλητηριώδης αράχνη. To 2011 κυκλοφόρησε η ταινία The Skin I Live In, του  Pedro Almodóvar, η οποία βασίστηκε στο βιβλίο του Jonquet -αν και, ομολογουμένως, πήρε αρκετές ελευθερίες στο σενάριο. Η υποφαινόμενη είναι μεγάλη θαυμάστρια του σκηνοθέτη και, φυσικά, έσπευσε να δει την ταινία. Η οποία μου άρεσε πάρα πολύ και από τότε ήθελα να διαβάσω το βιβλίο, όμως δυσκολεύτηκα αρκετά να το βρω και κατόπιν το ξέχασα τελείως. Τυχαία, το θυμήθηκα προχτές και αποφάσισα να το αναζητήσω ξανά. Αυτή τη φορά στάθηκα πιο τυχερή, με αποτέλεσμα τώρα να κάθομαι εδώ και να γράφω γι'αυτό. 

Το Tarantula μας αφηγείται τις ιστορίες τριών αντρών: του Richard, του Vincent και του Alex. Ο Richard είναι ένας ευφυής και διακεκριμένος πλαστικός χειρουργός, με μια κόρη κλεισμένη σε ψυχιατρική κλινική και μια "συγκάτοικο" την οποία κρατάει κλειδωμένη και την οποία υποβάλλει σε διαρκή σωματικό και ψυχολογικό εξευτελισμό. Ο Vincent είναι ένας νεαρός φοιτητής τέχνης που απήχθη από έναν ψυχοπαθή τον οποίο αποκαλεί Mygale (Ταραντούλα). O Alex είναι ένας κλέφτης που πυροβόλησε έναν αστυνομικό κι έχει βρεθεί καταζητούμενος. Όταν ο Alex απαγάγει την Eve, τη συγκάτοικο του Richard, προκειμένου να τον αναγκάσει να του αλλάξει χειρουργικά το πρόσωπο, ο τρόπος με τον οποίο συνδέονται οι τρεις ιστορίες θα αρχίσει να διαφαίνεται. 

Η γραφή του Jonquet είναι πολύ καλή και η μετάφραση την αποδίδει με θαυμάσιο τρόπο. Ειδικά τα κομμάτια του Vincent είναι εξαιρετικά, καθώς παντρεύουν την ωμή ψυχολογική βία με λυρισμό -κάτι το οποίο έχω ανακαλύψει πως σχεδόν πάντα αποτελεί ένα ιδιαίτερο και ενδιαφέρον μείγμα. Απόλαυσα ιδιαίτερα το γεγονός ότι η αφήγηση γυρνούσε σε δεύτερο πρόσωπο στα κομμάτια αυτά και, ουσιαστικά, βλέπαμε το Vincent να μιλάει στον εαυτό του μέσα στο κεφάλι του. Αυτή η μικρή λεπτομέρεια κάνει όλη τη διαφορά στη συγκεκριμένη περίπτωση: προσφέρει αληθοφάνεια αλλά και αγωνία, ο αναγνώστης είναι φυσικά και πνευματικά μαζί με τον ήρωα όταν περνάει όλα όσα περνάει. Η δυναμική που παρουσιάζει να αναπτύσσεται ανάμεσα στο βασανιστή και το θύμα είναι απόλυτα πειστική και τρομαχτική. Τα κομμάτια του Richard με την Eve είναι επίσης ιδιαίτερα αγωνιώδη, καθώς τοποθετούν τον αναγνώστη στο μέσο μιας αρρωστημένης σχέσης αγάπης, μίσους, καταναγκασμού και εξευτελισμού. Ο Richard από τη μία φροντίζει ώστε η Eve να έχει όλες τις ανέσεις, αλλά από την άλλη την υποχρεώνει να εκπορνεύεται. Από τη μία την ποθεί κι από την άλλη τη σιχαίνεται, από τη μία την κυκλοφορεί ως συνοδό του σε επίσημα δείπνα κι από την άλλη την έχει εθίσει δια της βίας στο όπιο, με αποτέλεσμα να αυξήσει την εξάρτησή του από τον ίδιο. Θα έλεγα πως τα κομμάτια του Alex είναι τα πιο αδύναμα, κάτι που συμβαίνει τόσο γιατί δεν είναι ιδιαίτερα περίπλοκος χαρακτήρας όσο και γιατί δεν έχει τις ενδιαφέρουσες δυναμικές που παρουσιάζουν οι άλλες δύο ιστορίες. Ωστόσο, ο Alex είναι ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στις ιστορίες του Vincent και του Richard, καθώς και η κινητήρια δύναμη της κορύφωσης του δράματος. Το μόνο αρνητικό το οποίο πραγματικά βρήκα στη γραφή ήταν ο διάλογος που σε ορισμένα σημεία μου φαινόταν αφύσικος και ίσως λίγο υπερβολικός. Παρόλα αυτά, επειδή α) δεν υπάρχει πολύς διάλογος έτσι κι αλλιώς και β) οι καταστάσεις που περιγράφονται είναι ακραίες και υπερβολικές, δεν μπορώ να πω πως το βρήκα απωθητικό ή πως με ενόχλησε. 

Η ανάπτυξη των χαρακτήρων είναι εξαιρετική και λαμβάνει χώρα περισσότερο μέσα από γεγονότα, πράξεις και βιώματα παρά μέσα από σκέψεις και συναισθήματα. Αυτό προσφέρει στον αναγνώστη άφθονο χώρο να δώσει τις δικές του ερμηνείες στα κίνητρα των ηρώων και να απαντήσει με τον τρόπο που κρίνει ότι ταιριάζει καλύτερα στα ερωτήματα που θέτει ο συγγραφέας αλλά και στο, κατά κοινή ομολογία, αμφιλεγόμενο τέλος του βιβλίου. Προσωπικά, βρήκα το τέχνασμα αυτό ιδιαίτερα εφευρετικό και λειτουργικό στα πλαίσια της συγκεκριμένης ιστορίας. Το να καταπιάνεται κάποιος με τόσο ακραία ζητήματα ενέχει πάντα τον κίνδυνο να καταλήξει, ως συγγραφέας, σε ένα από τα δύο άκρα και να φανεί είτε διδακτικός είτε επικριτικός. Ο Jonquet αποφεύγει την παγίδα αυτή με το να πετάξει το μπαλάκι σε μας. 

Τι αφορά, τελικά, η ιστορία αυτή; Από μία άποψη, τις τύψεις και την εκδίκηση και το πόσο μακριά μπορούν οι άνθρωποι να φτάσουν εξαιτίας τους. Από μία άλλη, τον βαθύ, κλειστοφοβικό, ψυχολογικό τρόμο της απόλυτης σωματικής και πνευματικής κυριαρχίας που μπορεί κάποιος να ασκήσει σε κάποιον άλλο. Μη γελιέστε, αυτό είναι ένα βιβλίο τρόμου. Από μία τρίτη άποψη, είναι ένα θαυμάσιο, υπαρξιακό δράμα γύρω από τη φύση και την ουσία της ταυτότητας. Προσωπικά, το λάτρεψα όμως σίγουρα δεν θα το συνιστούσα σε οποιονδήποτε. Είναι ιδιαίτερο βιβλίο και, μέσα στις μόλις 130 σελίδες του, πέτυχε να μου προκαλέσει μεγαλύτερη αγωνία και φόβο απ' όσο μου έχουν προκαλέσει άλλα βιβλία σε 300 ή 500. Αν σας κεντρίζει το ενδιαφέρον η υπόθεση, δώστε του μια ευκαιρία, έχοντας όμως κατά νου ότι είναι ένα μυθιστόρημα προκλητικό και ακραίο.