Susan Hill - The Small Hand

Όταν είδα πέρσι το trailer του The Woman in Black, σκέφτηκα πως έμοιαζε πολλά υποσχόμενο. Ψάχνοντας λίγο, ανακάλυψα πως ήταν βασισμένο στο δημοφιλές, ομότιτλο βιβλίο της Susan Hill και αποφάσισα να το διαβάσω προτού βγει η ταινία. Παραδόξως, μου άρεσαν και τα δύο πολύ, παρόλο που η κινηματογραφική μεταφορά ξέφευγε αρκετά από το πρωτότυπο κείμενο. Όσον αφορά το βιβλίο καθεαυτό, επρόκειτο για μια κλασσική, γοτθική ιστορία φαντασμάτων. Πολύ καλογραμμένη και εξαίσια εκτελεσμένη, όμως σε καμία περίπτωση ιδιαίτερα πρωτότυπη. Διαβάζοντας λίγα περισσότερα πράγματα για τη Susan Hill για τους σκοπούς αυτού του άρθρου, έμαθα πως είναι πολυβραβευμένη και πως αρκετά χρόνια τώρα κυριαρχεί στο είδος αυτό -της ιστορίας φαντασμάτων- στον τόπο καταγωγής της, τη Βρετανία. Παρότι τα βιβλία της δεν περιορίζονται στο είδος του τρόμου, καθώς έχει γράψει και αστυνομικά, φαίνεται να χρίζει μεγαλύτερης αναγνώρισης για αυτά της τα έργα. Το The Small Hand είναι μία τέτοια ιστορία φαντασμάτων, λίγο μικρότερη από το The Woman in Black σε μέγεθος και τοποθετημένη όχι στη Βικτωριανή εποχή, αλλά στη σύγχρονη. 

Ο πρωταγωνιστής, Adam Snow, είναι "κυνηγός" σπάνιων βιβλίων κι ένα βράδυ χάνει το δρόμο του προς ένα ραντεβού, με αποτέλεσμα να βρεθεί στο Λευκό Σπίτι. Πρόκειται για μια εγκαταλελειμμένη έπαυλη περιτριγυρισμένη από κήπους που κάποτε θα πρέπει να ήταν εντυπωσιακοί αλλά πλέον μοιάζουν με ζούγκλα. Εκεί, ο Adam αισθάνεται ένα μικρό, παιδικό χέρι να πιάνει το δικό του όμως, όταν κοιτάζει κάτω, βλέπει πως είναι μόνος. Από εκείνη τη στιγμή και έπειτα, θα αρχίσει να νοιώθει συχνά την παρουσία του μικρού χεριού, του οποίου οι προθέσεις φαίνεται πως δεν είναι τόσο αγαθές όσο πίστευε αρχικά. 

Το βιβλίο είναι γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο, μέσα από τα μάτια του πρωταγωνιστή. Οφείλω να παραδεχτώ πως με το που ξεκίνησα να διαβάζω και έπεσε το βλέμμα μου στο επάγγελμα του Adam, το μυαλό μου πήγε αμέσως σε πολύ αγαπημένο μου μυθιστόρημα, τη Λέσχη Δουμάς του Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε. Ως εκ τούτου και έχοντας ήδη διαβάσει και λατρέψει το The Woman in Black, ήμουν ήδη θετικά προδιατεθειμένη. Η αφήγηση είναι λειτουργική, αλλά σε κάποια σημεία ένοιωσα ότι η οπτική γωνία χαραμιζόταν κι ότι θα μπορούσε κάλλιστα η ιστορία να είναι γραμμένη σε τρίτο πρόσωπο. Παρότι ο Adam είναι συμπαθής χαρακτήρας με τον οποίο εύκολα ταυτίζεται ο αναγνώστης, ξοδεύει περισσότερες γραμμές περιγράφοντας τοπία απ' ότι συναισθήματα, με αποτέλεσμα να δίνει την εντύπωση ότι ναι μεν το πρώτο πρόσωπο δεν αφαιρεί κάτι από την πλοκή, αλλά δεν προσθέτει κιόλας. 

Το γοτθικό στοιχείο είναι κυρίαρχο στις περιγραφές χώρων, κάτι αρκετά εντυπωσιακό τη στιγμή που η ιστορία διαδραματίζεται στη σημερινή εποχή. Μια υποσημείωση στο σημείο αυτό: η γοτθική ατμόσφαιρα δεν σχετίζεται με νεκροταφεία και βρικόλακες αλλά με την αίσθηση του δέους. Το εντυπωσιακό σπίτι που καταρρέει και οι κάποτε άψογοι κήποι που πλέον έχουν καταληφθεί από ζιζάνια και αναρριχώμενα φυτά είναι ένα τοπίο το οποίο, με τον τρόπο που περιγράφεται από τη Susan Hill, προκαλεί δέος. Η συγγραφέας τονίζει αρκετές φορές το πόσο απέλπιδη είναι η προσπάθεια ενός ανθρώπινου κατασκευάσματος να αντισταθεί στην ορμητική δύναμη της φύσης, κάνοντας τον αναγνώστη να αισθανθεί την ασημαντότητά του. Αυτό το συναίσθημα είναι που καθιστά το εν λόγω βιβλίο γοτθικό, λοιπόν, και όχι το γεγονός ότι καταπιάνεται με ένα φάντασμα. 

Η γραφή της Susan Hill είναι πολύ όμορφη. Είναι λυρική, δημιουργεί εικόνες και συναισθήματα και ταιριάζει στο είδος της ιστορίας απόλυτα. Αν είχα κάτι να αναφέρω ως αρνητικό είναι ότι κάποιες φορές παραπέμπει σε ένα πιο παρωχημένο ύφος το οποίο δεν συνάδει εκατό τοις εκατό με το γεγονός ότι η ιστορία τοποθετείται στο σήμερα. Ως αποτέλεσμα, ανά στιγμές, μου έδινε την αίσθηση πως διάβαζα και πάλι το The Woman in Black. 

Η πλοκή είναι αρκετά απλή και η εξέλιξή της, από ένα σημείο και έπειτα, προβλέψιμη. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό διότι βιβλία όπως το The Small Hand ή το The Woman in Black δεν στοχεύουν στην καινοτομία ή στο να φέρουν νέα πράγματα στο είδος. Πατάνε σε παλιές, δοκιμασμένες συνταγές και αποσκοπούν στη δημιουργία ατμόσφαιρας. Επομένως, η προβλεψιμότητα δεν ενοχλεί. Αυτό το οποίο με ξένισε ήταν ο άνισος ρυθμός της αφήγησης: υπήρχαν σημεία αγωνιώδη, όπου η πλοκή κυλούσε και σημεία τα οποία ήταν αδιάφορα και άσχετα με τη βασική ιστορία. 

Σε τελική ανάλυση, το The Small Hand είναι μία ακόμη τυπική ιστορία φαντασμάτων και, στο μοτίβο και την εξέλιξή της, δεν διαφέρει ιδιαίτερα από το The Woman in Black. Εφόσον ο αναγνώστης γνωρίζει περί τίνος πρόκειται και τι οφείλει να περιμένει από το βιβλίο αυτό, θα το απολαύσει ως ένα βαθμό. Σίγουρα, τα προβλήματα τα οποία ανέφερα είναι υπαρκτά, αν όμως κάποιος θέλει να περάσει λίγες ώρες διαβάζοντας μια ατμοσφαιρική ιστορία, το The Small Hand είναι μια καλή επιλογή. Προσωπικά, αν συνιστούσα κάτι της Susan Hill προς ανάγνωση, αυτό θα ήταν το The Woman in Black, καθώς σε όλα τα επίπεδα είναι πιο καλοφτιαγμένο. Έχει καλύτερη δομή, καλύτερη πλοκή, πολύ πιο αγωνιώδη ατμόσφαιρα και απρόσμενο τέλος. Ωστόσο, αν ήδη το έχετε διαβάσει και ψάχνετε κάτι αντίστοιχο για χαλαρή ανάγνωση, υπάρχουν πολύ χειρότερες επιλογές από το The Small Hand που θα μπορούσατε να κάνετε.