Robert Bloch - Psycho

Το Psycho, του Robert Bloch, είναι το βιβλίο στο οποίο βασίστηκε η πασίγνωστη, ομότιτλη ταινία του Alfred Hitchcock. Κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Σκάι. Ο Robert Bloch είχε τιμηθεί με Hugo, Bram Stoker και World Fantasy Award, ήταν πνευματικό παιδί του H. P. Lovecraft και έγραψε πάμπολλα μυθιστορήματα και διηγήματα, καθώς και σενάρια. Πέρα από κάποιες ιστορίες του που είχα διαβάσει σε διάφορες συλλογές, η αλήθεια είναι πως η επαφή που είχα με το έργο του Bloch ήταν αρκετά περιορισμένη. Όσον αφορά το Psycho, είχα δει την ταινία κάποια χρόνια πριν και, φυσικά, την είχα λατρέψει, επομένως ήξερα εξαρχής πως ήταν πολύ πιθανό να μου αρέσει εξίσου, αν όχι περισσότερο και το βιβλίο. Ο Robert Bloch έγραψε επίσης δύο συνέχειες του βιβλίου, τα Psycho 2 και Psycho House, τα οποία δεν έχουν καμία σχέση, όμως, με τα sequels της ταινίας. 

Το Psycho είναι η ιστορία του Norman Bates, ενός μεσήλικα άντρα που ζει με τη μητέρα του και διευθύνει ένα απομονωμένο μοτέλ. Ένα βράδυ, στο μοτέλ αυτό, θα ζητήσει καταφύγιο η Mary, μια νεαρή γυναίκα που το έχει σκάσει με σαράντα χιλιάδες δολάρια και πάει να βρει τον αρραβωνιαστικό της στην κοντινή πόλη. Όταν η Mary εξαφανίζεται, όμως, θα ξεκινήσει μια αναζήτηση που θα φέρει στο φως καλά κρυμμένα μυστικά που ο Norman Bates θα ήθελε να παραμείνουν στην αφάνεια. Και, ειλικρινά, αυτή είναι η καλύτερη περίληψη που μπορώ να δώσω χωρίς να αποκαλύψω σημαντικά στοιχεία της πλοκής.

Η αλήθεια είναι πως οι βασικοί χαρακτήρες του βιβλίου είναι δύο: ο Norman Bates και η Μητέρα. Όλοι οι υπόλοιποι απλά πλαισιώνουν αυτό το δίδυμο που αποτελεί τον πυρήνα της ιστορία και είναι τόσο λιγότερο ενδιαφέροντες όσο και λιγότερο ανεπτυγμένοι. Αυτοί οι δύο, όμως, σηκώνουν όλο το βιβλίο πάνω τους. Οι διάλογοί τους είναι εξαιρετικοί και οι εσωτερικοί μονόλογοι του Bates αποδίδουν τον ψυχισμό του θαυμάσια. Από τη μία έχουμε τη δεσποτική, σκληρή Μητέρα κι από την άλλη τον πειθήνιο Norman, ο οποίος τη μισεί, αλλά και την αγαπά ταυτόχρονα. Η σχέση τους είναι μια σχέση παθολογική, καθώς είναι προφανές ότι απογοητεύουν διαρκώς ο ένας τον άλλο, αλλά αισθάνονται και έντονη την ανάγκη της αλληλοπροστασίας ταυτόχρονα. 

Η πλοκή είναι πολύ καλοστημένη και ο Bloch την αναπτύσσει αριστοτεχνικά, παίζοντας αποτελεσματικά με το μυαλό του αναγνώστη και ξεγελώντας τον σε κάθε γραμμή. Το βασικό μου πρόβλημα ήταν πως, έχοντας δει την ταινία και γνωρίζοντας την κατάληξη, έχασα αυτό το παιχνίδι μεταξύ συγγραφέα και αναγνώστη, κάτι το οποίο με απογοήτευσε. Δεν ξέρω κατά πόσον αυτό μειώνει την αξία του βιβλίου, διότι, η αλήθεια είναι πως έχω διαβάσει αρκετά βιβλία έχοντας δει πρώτα τις ταινίες που βασίστηκαν σε αυτά και σχεδόν πάντα τα βρίσκω καλύτερα. Ίσως ο Hitchcock να ήταν καλύτερος σκηνοθέτης απ' ότι ο Robert Bloch ήταν συγγραφέας ή ίσως, απλά, η γνώση του τέλους να καταστρέφει το ξάφνιασμα που θα βίωνε κανείς με την τελική ανατροπή - που, είμαι βέβαια, για την εποχή της θα πρέπει να ήταν καινοτόμα. Δεν είμαι βέβαιη αν κάτι από όλα ισχύει, όμως αυτό που ξέρω είναι πως κάτι μου έλειψε. 

Για τη γραφή του Bloch δεν έχω να πω και πολλά, πέρα από το ότι τη βρήκα ευχάριστα φρέσκια και μοντέρνα, παρά το γεγονός ότι, όπως είπα και παραπάνω, ο συγγραφέας είχε υπάρξει πνευματικό παιδί του Lovecraft. Σίγουρα το ύφος του δεν είναι παρωχημένο, αλλά, από την άλλη, δεν έχει και κάτι το ιδιαίτερο, που θα κάνει τον αναγνώστη να το θυμάται και να αναγνωρίζει ένα κείμενο του Bloch ανάμεσα σε δεκάδες άλλα. Εξυπηρετεί, πάντως, το μυθιστόρημα και η εναλλαγή οπτικών γωνιών λειτουργεί πολύ καλά. Λίγο πριν το τέλος γίνεται κάπως αργό, με όλη την αναμονή όμως, επειδή το βιβλίο είναι τόσο μικρό, δεν με πείραξε ιδιαίτερα. 

Σε γενικές γραμμές, θα έλεγα πως το Psycho είναι ένα πολύ καλό, κλασσικό βιβλίο, το οποίο, όμως, χάνει μέρος της δύναμής του αν κάποιος έχει παρακολουθήσει την ταινία πριν το διαβάσει. Σίγουρα θα το συνιστούσα ως ανάγνωσμα, αλλά η αλήθεια είναι πως, προσωπικά, τουλάχιστον, απόλαυσα την ταινία περισσότερο.