Pamela Dean - The Secret Country

Το πώς ανακάλυψα για την τριλογία της Pamela Dean είναι μια ιστορία μεγάλη, πιθανόν κουραστική και καθόλου κολακευτική για μια έτερη γνωστή συγγραφέα, της οποίας το όνομα δεν μας απασχολεί εν προκειμένω. Το "The Secret Country" είναι το πρώτο βιβλίο της ομώνυμης τριλογίας και θα μπορούσε να το περιγράψει κανείς ως μια "Νάρνια" για μεγαλύτερα και λιγότερο θρησκόληπτα παιδιά. Επί του παρόντος είναι εξαντλημένο -το ίδιο και το τρίτο βιβλίο της τριλογίας, μόνο το δεύτερο τυπώνεται ακόμη- και δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά. 

Πέντε ξαδέρφια -ο Ted, ο Patrick, η Laura, η Ellen και η Ruth- παίζουν εδώ και εννιά χρόνια, κάθε καλοκαίρι, το ίδιο παιχνίδι. Όλοι μαζί έχουν φτιάξει μια φανταστική χώρα και υποδύονται χαρακτήρες που ζουν και δρουν σε αυτήν. Αυτό το καλοκαίρι, όμως, ο Ted και η Laura έχουν μείνει στην Αμερική, ενώ τα ξαδέρφια τους έχουν μετακομίσει στην Αυστραλία με τους γονείς τους. Είναι το πρώτο καλοκαίρι μετά από εννιά χρόνια που δεν είναι όλοι μαζί. Το πρώτο καλοκαίρι χωρίς το παιχνίδι τους. Μέχρι που δύο σπαθιά κάνουν την εμφάνισή τους και τα πέντε παιδιά μεταφέρονται με ανεξήγητο τρόπο στη μυστική τους χώρα. Πρόκειται για μια ομαδική ψευδαίσθηση, όπως υποστηρίζει ο Patrick; Ή είναι όλα αλήθεια, όπως πιστεύει ο Ted; Καθώς οι μέρες περνούν, είναι όλο και πιο δύσκολο για τους πρωταγωνιστές να ξεχωρίσουν τι από τα δύο ισχύει. Το πραγματικό πρόβλημα, όμως, δεν είναι αυτό, αλλά η ιστορία που οι ίδιοι έχουν πλάσει και κάποια δύναμη φαίνεται αποφασισμένη να δει να πραγματοποιείται. Ο Λόρδος Randolph θα σκοτώσει το Βασιλιά κι ο Πρίγκηπας Edward (ο Ted) θα αναγκαστεί να σκοτώσει το Λόρδο Randolph. Μόνο που ο Ted δεν θέλει να πεθάνει κανείς. Τώρα που γνώρισε το Randolph και το Βασιλιά, θέλει να αλλάξει την ιστορία. Σε τι αντιπαραθέσεις και κινδύνους θα τον οδηγήσει αυτό και ποιος βρίσκεται πίσω από όλα; 

Οι χαρακτήρες που δημιουργεί η Pamela Dean είναι εξαιρετικά άνισοι. Οι ενήλικες του φανταστικού της κόσμου, ο Fence, ο Randolph, ο Benjamin, ακόμη και ο Andrew είναι πολύ ενδιαφέροντες και φαίνονται να έχουν τρομερό βάθος. Από την άλλη, οι πρωταγωνιστές της δεν καταφέρνουν να γίνουν ιδιαίτερα συμπαθείς. Πέραν του Ted, οι υπόλοιποι συμπεριφέρονται σαν κακομαθημένα και κατηγορούν διαρκώς ο ένας τον άλλο. Δεν θεωρώ, βέβαια, πως τα παιδιά θα έπρεπε να αντιδρούν όπως οι ενήλικες, όμως θα ήθελα τουλάχιστον να μην αντιπαθώ τα άτομα που καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας. 

Η Μυστική Χώρα είναι ένας πολύ όμορφος και ιδιαίτερος κόσμος: οι μονόκεροι είναι σκληροί, απάνθρωποι και με αδυναμία στους γρίφους, οι μάγοι αντιμετωπίζονται με καχυποψία και υπάρχει η αδιόρατη απειλή του Dragon King που κάθε μερικές εκατοντάδες χρόνια επιστρέφει για να σπείρει θάνατο και διχόνοια. Η ιστορία που έχουν κατασκευάσει τα ξαδέρφια είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και υπάρχει παντού μυστήριο και ίντριγκα. Από την άλλη, αναφέρει πολλά πράγματα τα οποία δεν εξηγεί άμεσα, μπερδεύοντας τον αναγνώστη. Για παράδειγμα, στη σκηνή με το Nightmare Grass, αρχικά δεν καταλαβαίνουμε καν τι συμβαίνει. Μερικές σελίδες μετά, αναφέρεται το όνομα "Nightmare Grass" χωρίς να εξηγείται περί τίνος πρόκειται. Πολλές σελίδες μετά, μαθαίνουμε πως πρόκειται για γρασίδι που μας κάνει να αντιμετωπίζουμε τους χειρότερους φόβους μας. Σε ολόκληρο το βιβλίο, μένουμε με την απορία του τι είδαν οι πρωταγωνιστές στο Nightmare Grass, καθώς κανείς τους δεν αναφέρεται ξανά σ'αυτό. 

Η γραφή είναι καλή, αλλά οι παλαιικοί τύποι που χρησιμοποιούν στη Μυστική Χώρα και η εναλλαγή ανάμεσα σ'αυτούς και την καθημερινή, σύγχρονη αγγλική γλώσσα κουράζουν. Πιστεύω πως η Pamela Dean επέλεξε αυτό το ύφος για δύο λόγους: α) ατμόσφαιρα και β) επειδή αυτή θα ήταν πράγματι η ιδέα που θα είχαν τα σύγχρονα παιδιά για το πώς μιλούσαν το Μεσαίωνα. Ήταν μια αξιέπαινη προσπάθεια που, όμως, δεν λειτούργησε όπως θα έπρεπε. Φαίνεται αφύσικο και, σαν αναγνώστρια, δεν μου αρέσει να διακρίνω τον κόπο του λογοτέχνη πίσω από τις λέξεις που χρησιμοποιεί. Ειδικά στα πρώτα κεφάλαια, όπου ο πραγματικός και ο φανταστικός κόσμος εναλλάσσονται διαρκώς,  το αποτέλεσμα δεν ικανοποιεί. 

Για να πω την αλήθεια όμως: αν είχα διαβάσει αυτό το βιβλίο μικρότερη, είμαι βέβαιη πως θα το είχα λατρέψει. Αλλά είναι ένα βιβλίο που δεν κατάφερε να "μιλήσει" στον ενήλικο, αναγνωστικά πιο έμπειρο εαυτό μου.